EN
Yağ əsaslı quyuların kəsilməsinin emalı dünya miqyasında quyulaşdırma əməliyyatları üçün vacib ekoloji və iqtisadi məsələ halına gəlib. Həm quru, həm də dəniz yerlərində quyulaşdırma fəaliyyəti davam etdikcə, quyudan çıxan tullantıların idarə edilməsi sadə tullantı üsullarından qiymətli nefti bərpa edərkən eyni zamanda ekoloji resursları qoruyan incə addımlı emal texnologiyalarına doğru inkişaf edib. Müasir emal sistemləri operatorların daha ciddi ekoloji normalara əməl etməsinə və bahalı quyulaşdırma mayesi maksimum dərəcədə bərpa edilməsinə imkan verən yağın quyudan çıxan kəsiklərdən səmərəli şəkildə ayrılmasını təmin edəcək formada hazırlanıb.
Təmizləmə prosesi optimal nəticələr əldə etmək üçün birgə işləyən bir neçə ayırma texnologiyasından ibarət mərhələləri əhatə edir. Əvvəlcə böyük bərk hissəciklər süzülərək çıxarılır, bundan sonra isə istilik emalı və ya mexaniki ayırma üsulu ilə yağ fazası geri qazanılır. Son mərhələdə adətən geri qazanılan materiallar tullantıların zərərsizləşdirilməsi və ya təkrar istifadəsi standartlarına cavab verməsi üçün əlavə təmizlənməyə məruz qalır. Bu kompleks yanaşma həm ekoloji təhlükəsizliyin, həm də iqtisadi səmərəliliyin düzgün tullantı idarəetmə tədbirləri vasitəsilə təmin edilməsini imkan verir.
Yağlı Sürüşmə Qurudulmuş Tullantılarının Anlaşıılması
Tərkib və Xarakteristiklər
Yağ əsaslı quyulan kəsilmələr əsasən quyulan zaman əmələ gələn qaya parçalarından ibarətdir və yağ əsaslı quyulan mayeləri ilə örtülmüşdür. Bu materiallar, quyulan şəraitindən və mayenin xüsusiyyətlərindən asılı olaraq, çəkiyə görə adətən 10-dan 30 faizə qədər yağ ehtiva edir. Kəsilmələr həmçinin emulqatorlar, özlülüyü artırıcılar və çəkili agentlər kimi quyulan prosesində istifadə olunan müxtəlif əlavələri də özündə saxlayır ki, bu da quyulanın səmərəliliyini artırır, lakin təmizləmə prosesini mürəkkəbləşdirir.
Bu kəsilmələrin fiziki xüsusiyyətləri quyulan geoloji formasiyadan və istifadə olunan konkret quyulan mayesi tərkibindən asılı olaraq əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir. Gildənlik, hissəcik ölçülərinin paylanması və yağ saxlama xüsusiyyətləri müxtəlif təmizləmə texnologiyalarının səmərəliliyini təsir edir. Bu xüsusiyyətləri başa düşmək ən uyğun təmizləmə metodunun seçilməsi və geri qazanma səmərəliliyinin optimallaşdırılması üçün vacibdir.
Çevrə təsiri haqqında nəzərə alınmalıdır
Yağ əsaslı emal olunmamış kəsilmələr səhv tullantı halında əhəmiyyətli ekoloji risklər yaradır. Yağ tərkibi torpağı və yeraltı suları çirkləndirə bilər, kimyəvi əlavələr isə uzunmüddətli ekoloji təsirlərə səbəb ola bilər. Dəniz mühiti xüsusilə həssasdır, çünki yağ əsaslı kəsilmələr dəniz orqanizmlərinə və dəniz dibinin ekosistemlərinə uzun müddət təsir edə bilər. Bütün dünyada qurumlar hasilat tullantılarının torpağa tullulması və ya buraxılması zamanı yağ tərkibinə ciddi hüdudlar qoymuşdur.
Yağ əsaslı kəsilmələrin düzgün tullunmaması yalnız ekoloji problemlərlə məhdudlaşmır, həm də əhəmiyyətli iqtisadi itki deməkdir. Bu materiallarda olan yağ bahalı hasilat mayesidir və onu geri qaytarmaq və təkrar istifadə etmək mümkündür. Buna görə də emal yalnız ekoloji zərurət deyil, eyni zamanda iqtisadi imkaniyyət dədir. Müasir emal texnologiyaları yağ tərkibinin 95 faizini geri qaytarmağa imkan verir və bu da tullantı xərclərini qiymətli resursların bərpası prosesinə çevirir.
Müalicə Texnologiyaları və Metodları
İstilik müalicəsi sistemləri
İstilik müalicəsi, yağlı driłling atığı işləməsi , neft fazasını buxarlamaq və bərpa etmək üçün idarə olunan qızdırmadan istifadə edir. Bu sistemlər, xüsusi texnologiya və tətbiq tələblərindən asılı olaraq, ümumiyyətlə 300 ilə 800 dərəcə Farenheyt arasında dəyişən temperaturda işləyir. İstilədilən budaqlar, yenidən istifadə və ya düzgün bir şəkildə atılması üçün toplanan, sıxılmış və toplanan neft buxarlarını buraxır.
İndiki istilik sistemləri, enerji istehlakını minimuma endirərkən neft bərpasını maksimum dərəcədə artırmaq üçün mürəkkəb temperatur nəzarətini və buxar bərpa mexanizmlərini özündə birləşdirir. Bəzi dizaynlar istilik səthləri və ya istilik paltarı vasitəsilə dolayı istilikdən istifadə edir, digərləri isə birbaşa istilik metodlarından istifadə edirlər. Termal texnologiyasının seçimi, ötürmə tələbləri, neft tərkibi səviyyələri və emissiyaları və enerji səmərəliliyini tənzimləyən yerli ekoloji qaydalar kimi amillərdən asılıdır.
Mekaniki Ayırma Texnologiyaları
Mexaniki ayırma üsulları istilik və ya kimyəvi əlavələrdən istifadə etmədən nefti quyudan çıxarılan qırıntılar-dan fiziki qüvvələrlə ayırır. Səpələdici ayırıcılar neft ilə bərk hissəciklər arasındakı sıxlıq fərqindən yararlanmaq üçün yüksək sürətli fırlanmadan istifadə edir və nefti səpələmə qüvvəsi vasitəsilə effektiv şəkildə ayırır. Bu sistemlər böyük həcmdə qırıntıları davamlı olaraq emal edə bilir və orta səviyyədə neft ehtiva edən materiallar üçün xüsusi ilə təsirlidir.
Yuyucu sistemlər digər bir mexaniki yanaşmanı təmsil edir və qırıntıların səthindən nefti həll etmək və aradan qaldırmaq üçün xüsusi yuyucu maye və qarışdırma prosesindən istifadə edir. Yuyucu maye, adətən yüngül karbohidrogen və ya xüsusi hazırlanmış həlledicidir və neft fazasını çıxarmaq üçün qırıntılar boyu dövriyyə edilir. Ayırma prosesindən sonra yuyucu maye toplanır və təkrar istifadə olunur, təmizlənmiş qırıntılar isə təhlükəsiz şəkildə zərərsizləşdirilə bilər və ya təkrar istifadə oluna bilər. Bu sistemlər nisbətən aşağı işləmə xərclərini saxlayarkən əla neft hasilatı səviyyələri təklif edir.
Prosesin Layihələndirilməsi və Optimallaşdırılması
Sistem İnteqrasiya Strategiyaları
Yağ əsaslı quyudibi artıqlarının effektiv şəkildə təmizlənməsi, müxtəlif iş şəraitində optimal performans əldə etmək üçün çoxsaylı texnologiyaların birləşdirilməsini tələb edir. Tipik inteqrasiya olunmuş sistem qarışıqın ilkin süzülməsi, istilik emalı və son təmizləmə mərhələlərini birləşdirərək neftin maksimum dərəcədə bərpasını təmin edə bilər və eyni zamanda nəticənin keyfiyyətini sabit saxlayar. Bu inteqrasiya olunmuş sistemlərin dizaynı material axını sürətlərini, emal tutumunu və təmizlənən quyudibi artıqlarının xüsusi xüsusiyyətlərini nəzərə almaqla hazırlanmalıdır.
Prosesin optimallaşdırılması temperatur profilləri, qalma müddətləri və ayırma səmərəliliyi hədəfləri kimi iş parametrlərinin diqqətlə nəzərdən keçirilməsini tələb edir. İrəli səviyyəli idarəetmə sistemləri əsas performans göstəricilərini real vaxtda izləyir və optimal performansı təmin etmək üçün avtomatik olaraq iş şəraiti tənzimləyir. Bu avtomatlaşdırılmış yanaşma operatorun müdaxiləsini minimuma endirərək emal keyfiyyətinin sabitliyini təmin edir və ekoloji uyğunluq və ya iqtisadi performansı təsir edə biləcək proses pozuntularının riskini azaldır.
Texnika Seçim Kriterləri
Uyğun təmizləmə avadanlığının seçilməsi, buraxılış tutumu, neftin dəyişkənliyi və yerli qanunverici tələblər də daxil olmaqla, bir neçə amilin diqqətlə qiymətləndirilməsini tələb edir. Avadanlıqların etibarlılığı və texniki xidmət tələbləri xidmət dəstəyinin məhdud ola biləcəyi uzaq quyuların kəşfiyyatı üçün xüsusilə vacib nəzərdən keçirilməlidir. Müxtəlif kəsilmə xüsusiyyətlərinin əhəmiyyətli performans azalması olmadan idarə edilməsi fərqli kəşfiyyat şəraitində sabit əməliyyatın saxlanması üçün zəruridir.
Avadanlıq seçimi üçün iqtisadiyyatın əhəmiyyəti böyükdür və operatorlar kapital xərcləri ilə neftin geri qaytarılması dəyəri və tullantıların zərərsizləşdirilməsi xərclərindən yaranan qənaət kimi operativ faydalar arasında balans saxlamalıdır. Enerji səmərəliliyi və ekoloji təsirin qiymətləndirilməsi də daha vacib amillərə çevrilir, çünki operatorlar rəqabət aparmaq üçün iş xərclərini qoruyarkən ümumi ekoloji izlərini minimuma endirməyə çalışırlar. Müasir avadanlıq dizaynları bütün bu meyarlar üzrə performansı optimallaşdırmaq üçün irəliləmiş materiallar və mühəndislik həllərini nəzərdə tutur.
Nəzarət Qaydalarına Uyğunluq və Standartlar
Beynəlxalq Ekoloji Tənzimləmələr
Yağ əsaslı quyuların tullantılarının emalına dair ekoloji qaydalar müxtəlif ərazilərdə əhəmiyyətli dərəcədə fərqlənir, lakin ümumiyyətlə, emal edilmiş materiallarda yağ miqdarını məhdudlaşdırmağa və emal proseslərindən çıxan emissiyaları nəzarət altına almağa yönəlib. Dənizdə olan əməliyyatlar xüsusi ciddi qaydalara tabedir və bir çox regionlarda tullantıların boşaldılması və ya zərərsizləşdirilməsindən əvvəl yağın çəkiyə görə miqdarının 1 faizdən az olması tələb olunur. Ekoloji bilincin artması və emal texnologiyalarının inkişaf etməsi ilə bu qaydalar daim inkişaf etməkdədir.
Uyğunluğun izlənməsi adətən emal edilmiş qırıntıların müntəzəm şəkildə test edilməsini, neftin tərkibindəki səviyyələrin yoxlanmasını və tullantılar üzrə tələblərə əməl etmənin təmin edilməsini nəzərdə tutur. Sənədləşdirmə tələbləri genişmiqyaslıdır və operatorlardan emal prosedurları, tullantı həcmi və zərərsizləşdirmə üsulları ilə bağlı ətraflı qeydləri saxlamaları tələb olunur. Uyğunluq təmin edilmədikdə ciddi cərimələr və operativ məhdudiyyətlər tətbiq oluna bilər ki, bu da davamlı quyuların qazılmasında effektiv emal sisteminin işləməsinin vacibliyini göstərir.
Sənaye Üzrə Ən Yaxşı Təcrübələr
Yağ bazalı qazma qırıntılarının emalı üzrə sənaye standartları kəsintisiz təkmilləşməyə və proaktiv ekoloji idarəetməyə xüsusi diqqət yetirir. Öndə gedən operatorlar qazma mayesi optimallaşdırılması və zərərsizləşdirmə planlaşdırılması ilə inteqrasiya edilmiş emal texnologiyasının seçilməsini özündə birləşdirən kompleks tullantı idarəetmə planlarını həyata keçirir. Bu bütöv yanaşmalar tullantıların yaranmasının minimuma endirilməsini, eyni zamanda geriqaytarmanın səmərəliliyinin artırılmasını və qazma əməliyyatları boyu tənzimləyici tələblərə daimi əməl etmənin təmin edilməsini təmin edir.
Texnologiyaların seçilməsi üzrə ən yaxşı təcrübələrə xüsusiyyətlər və tələblər əsasında müalicə alternativlərinin diqqətlə qiymətləndirilməsi daxildir. Seçilmiş texnologiyaların gözlənilən səmərəliliyi təmin edəcəyinə əmin olmaq üçün tam miqyaslı həyata keçirmədən əvvəl pilot testlərin və iş performansının yoxlanmasının aparılması tövsiyə olunur. Avadanlıqların müntəzəm təmiri və operatorların təlim proqramları, ardıcıl performansı təmin etmək və ekoloji hadisələrin riskini minimuma endirmək üçün uğurlu müalicə proseslərinin vacib komponentləridir.
İqtisadi faydalar və xərc analizi
Bərpa Dəyərinin Optimallaşdırılması
Neftə əsaslanan quyuların tullantılarinin emalının iqtisadi faydaları sadəcə tullantıların aradan qaldırılması xərclərindən yanağma ilə məhdudlaşmır, həm də neftin bərpası nəticəsində əldə edilən əhəmiyyətli dəyərin geri qaytarılmasını əhatə edir. Bərpası edilmiş neft tez-tez yenidən emal oluna və quyuya söküntü əməliyyatlarında istifadə edilə bilər ki, bu da birbaşa xərclərin azalmasına səbəb olur və layihənin iqtisadi göstəricilərini əhəmiyyətli dərəcədə yaxşılaşdırır. Geri qaytarılmış materialların dəyəri neftin qiymətindən və quyuya söküntü mayesi xərclərindən asılı olaraq dəyişir, lakin adətən emal sisteminin işləmə xərclərinin əhəmiyyətli bir hissəsini təşkil edir.
İrəli addım olan emal sistemləri 95 faizdən çox neft bərpası səviyyəsinə nail ola bilir və bununla da emal investisiyasından əldə edilən iqtisadi gəliri maksimum dərəcədə artırır. Bərpası edilmiş neftin keyfiyyəti tez-tez minimal emaldan sonra quyuya söküntü əməliyyatlarında birbaşa istifadə etmək üçün kifayət qədər olur ki, bu da emal əməliyyatlarının iqtisadi dəyərini daha da artırır. Bəzi operatorlar effektiv neft bərpası və təkrar istifadə proqramları sayəsində emal əməliyyatlarından tamamilə xərc bərabərliyinə və ya hətta müsbət pul axınına nail olmuşdur.
Uzunmüddətli Xərc Nəzərdən Keçirmələri
Uzunmüddətli xərclərin təhlili yalnız başlanğıc avadanlıq investisiyası və işlətmə xərclərindən kənar, qanuni tələblərə uyğunluq xərcləri, ekoloji məsuliyyət riskləri və gələcək qanuni dəyişikliklər də daxil olmaqla bir sıra amilləri nəzərə almalıdır. Təmizlənmiş materiallarda davamlı olaraq aşağı neft məzmununa nail olan təmizləmə sistemləri ekoloji qanunvericiliyinin sərtləşməsinə qarşı müdafiə yaradır və uzun müddətli ekoloji məsuliyyət riskini azaldır. Bu risklərin azaldılması faydaları tez-tez daha irəliləmiş təmizləmə texnologiyalarına investisiya edərkən yüksək başlanğıc xərcləri əsaslandırmağa imkan verir.
Çoxlu quyular üçün sıyırtma proqramlarında tələblər zamanla əhəmiyyətli dərəcədə dəyişə biləndə iş çevikliyi və miqyaslaşdırıla bilənlik vacib nəzərdən keçirilmələrdir. Modul genişlənmə və ya konfiqurasiya üçün hazırlanmış sistemlər, dəyişən iş şəraitində müalicənin effektivliyini saxlayaraq ümumi layihə xərclərini azalda bilən üstünlüklər yaradır. Bu çeviklik fərqli tənzimləmə tələbləri və ya geoloji şəraitləri olan bir neçə hüquqi əraziyə malik operatorlar üçün xüsusi ilə vacib olur.
SSS
Sıyrıntıların emal sistemi üçün tipik neft çıxarılma dərəcəsi nə qədərdir
Müasir neftə əsaslanan quyudibi artıqlarının təmizlənmə sistemi, istifadə olunan texnologiyadan və emal edilən artıqların xarakteristikasından asılı olaraq, adətən 85 ilə 95 faiz arasında neftin geri qaytarılmasını təmin edir. Termal təmizləmə sistemləri ümumiyyətlə ən yüksək səviyyədə – tez-tez 95 faizdən çoxunu – geri qaytarır, mexaniki ayırma metodları isə adətən 85-dən 90 faizə qədər effektivlik göstərir. Konkret geri qaytarılma səviyyəsi başlanğıc neft ehtiva etməsi, hissəcik ölçülərinin paylanması və iş şəraiti kimi amillərdən asılıdır.
Ekoloji qaydalar təmizləmə sisteminin seçilməsinə necə təsir edir
Ekoloji qaydalar emal edilmiş daşların maksimum yol verilən neft məzmunu həddini müəyyənləşdirərək və emal proseslərindən zərərli tullantıların miqdarını nəzarət etməklə emal sisteminin seçilməsinə əhəmiyyətli dərəcədə təsir göstərir. Dənizdə olan əməliyyatlar adətən ən sərt tələblərlə üzləşirlər və tez-tez neft məzmununun çəkiyə görə bir faizdən az olması tələb olunur. Bu tənzimləyici tələblər birbaşa texnologiya seçiminə təsir göstərir və daha sərt hədlər ardıcıl uyğunluğu təmin etmək üçün daha irəliləmiş emal sistemlərinin tətbiqini tələb edir.
Emal sisteminin performansına təsir edən əsas amillər hansılardır
Tullantıların ilkin neft məzmunu, hissəcik ölçülərinin paylanması, quyulan mayenin tərkibi və iş temperaturu və təzyiq şəraiti daxil olmaqla bir neçə amil emal sisteminin performansına təsir göstərir. Daha yüksək gil məzmununa və ya kiçik hissəcik ölçülərinə malik tullantılar hədəf neft çıxarılma səviyyəsinə çatmaq üçün daha uzun emal müddəti və ya daha intensiv proseslər tələb edə bilər. Sistem layihəsi bu dəyişənləri nəzərə almalıdır ki, qida materialının xarakteristikasındakı dəyişikliklərdən asılı olmayaraq ardıcıl performans təmin edilsin.
Emal edilmiş tullantılar təkrar istifadə edilə bilərmi, yoxsa zərərsizləşdirilməlidir
Tətbiq oluna bilən ekoloji standartlara cavab verən emal edilmiş kəsilmələr tez-tez yol əsas materialı, tikinti dolgusu və ya torpağın xassələrini yaxşılaşdıran əlavə kimi faydalı tətbiqlər üçün təkrar istifadə edilə bilər. Təkrar istifadənin konkret variantları yerli qaydalar və emal edilmiş materialın kimyəvi tərkibindən asılıdır. Faydalı şəkildə təkrar istifadə edilə bilməyən kəsilmələr təsdiq edilmiş tesislərdə zərərsizləşdirilməlidir, lakin azaldılmış neft məzmunu adətən onları işlənməmiş materiallarla müqayisədə daha ucuz zərərsizləşdirmə üsullarına layiq sayır.